YOL SİSTEMLERİ

1.       Veri Yolu:

İşlemciden diğer birimlere (Bellek ya da çevre birimleri) ya da onlardan işlemciye verilerin iletildiği yoldur. Veri yolunun uzunluğu kelime uzunluğu (mikro işlemcinin bir saat darbesinde işlediği veri miktarı) ile aynıdır. Veri yolları çift yönlü olarak çalışırlar.

Bu yol sayesinde mikroişlemci belleğe erişerek şu işlemleri yapar:

• Makine komutlarını (Hex sayılardan oluşan kodlar) okur. 
• Herhangi bir veriyi okuyabilir ya da yazabilir. 
• Bir bellek hücresindeki veriyi başka bir hücreye taşıyabilir. 

Not: Mikroişlemcilerin veri yoları ile çalışma frekansları farklılık gösterebilir. Özellikle PC’lerde bu frekansların farklı değerlere ayarlanması BIOS ile mümkündür. Bu işleme Overclock denir.

2.       Adres Yolu:

Bellek birimlerine erişmenin tek yolu erişilecek bellek hücresinin adresinin bilinmesidir. Adresler de sayısal verilerdir. Bu yollardan belleklerdeki hücrelerin adresleri taşınır. Yani mikroişlemci bellekten herhangi bir veriyi okumak ya da belleğe yazmak isterse ilgili bellek hücresinin adresi adres yolu (hattı) ile taşınır. Adres yolları tek yönlü olarak çalışırlar. Bunun sebebi adres bilgisinin sadece mikroişlemcinin ihtiyacı olan bir bilgi olmasıdır.

Mikro işlemcinin adresleyebileceği yani kullanabileceği maksimum bellek kapasitesi bu yolun uzunluğu ile ilgilidir. Maksimum bellek kapasitesini formülü 2ⁿ‘dir. Buradaki n değeri adres yolunun uzunluğudur.

Not: Veri yolu ile adres yolu karıştırılmamalıdır. Bir mikroişlemcinin kullandığı veri yolu uzunluğu ile adres yolu uzunluğu aynı olabilir de olmayabilir de. Örneğin 8 bitlik bir mikro işlemcinin adres yolu 16 bit olabilir.

3.       Kontrol Yolu:

Mikro işlemcideki birimler arasında uyumlu çalışmayı sağlayan kontrol biriminin ürettiği kontrol sinyalleri bu yolla taşınır. Örneğin bir bellek hücresine aynı anda veri yazma ve okuma işlemi yapılamaz. Hangi işlemin yapılacağını kontrol sinyali belirler. Kontrol sinyallerinin mantığını anlamak için çok basit bir örnek verelim.

Yukarıdaki VE kapısında Verinin çıkışa geçebilmesi kapının diğer girişindeki kontrol sinyaline bağlıdır. Kontrol Birimi’nin yapısı tabi ki bu kadar basit değildir. Fakat konunun anlaşılması için bu basit yapı örnek verilebilir.